Русия тарихында чагыштырмача яңа истәлекле бу дата ел саен 3 декабрьдә билгеләп үтелә. Бу көн сугыш кырларында ятып калган һәм исемнәре билгесез булган Советлар Союзы һәм Русия сугышчылары турындагы хәтерне, аларның хәрби һәм үлемсез батырлыгын мәңгеләштерүгә юнәлтелгән.
Илебездә Билгесез солдат көне беренче тапкыр 2014 елда билгеләп үтелде. 3 декабрь көне очраклы гына сайланмаган. Нәкъ менә шул көнне, 1966 елның 3 декабрендә, Мәскәү янында немец-фашист гаскәрләренең тар-мар ителүенә 25 ел тулу уңаеннан Ленинград шоссесының 41нче чакрымында совет сугышчыларының Туганнар каберлегеннән билгесез солдат җәсәде Мәскәү Кремле дивары янында тантаналы рәвештә җирләнде.
***
Билгесез солдатка хат.
Исәнме, билгесез солдат дип,
Башлыйм әле хатымны.
Белмим синең фамилияны,
Белмим синең исемне.
Ләкин беләм син булгансың
Кемнеңдер газиз улы.
Булгандыр синең дә күңел
Хыяллар белән тулы.
Хыяллангансыңдыр мөгаен
Укып белем алырга.
Сөйгән ярың белән бергә
Матур гаилә корырга.
Явыз фашист хыялыңны
Челпәрәмә китергән.
Миллионлаган кешеләрне
Явызларча үтергән.
Меңәрләгән ир-егетләр
Кулына корал алган.
Туган ил, халкы өчен
Яу кырында башын салган.
Беләм, син дә аямыйча,
Кызганмыйча көчеңне
Корал тотып саклагансың
Сөйгән туган илеңне.
Усал пуля аямаган
Синең газиз башыңны.
Һәйкәл итеп ясаганнар
Кабреңдәге ташыңны.
Синең якты истәлеккә
Багышлыймын хатымны.
Белмим синең фамилияны,
Белмим синең исемне.
(Ягфарова Ризинә)
Фатих Карими исемендәге мемориаль музей